Kết quả 4 năm Công đoàn thực hiện Nghị quyết 08-NQ/TU về thành lập các đoàn thể chính trị - xã hội trong doanh nghiệp
Theo quy định của Bộ luật Lao động và Luật Công đoàn; Nghị định số 98/2014/NĐ-CP ngày 24/10/2014 của Chính phủ quy định về thành lập tổ chức chính trị, tổ chức chính trị-xã hội tại doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế thì sau sáu tháng đi vào hoạt động, doanh nghiệp phải tạo điều kiện để tổ chức Công đoàn được thành lập. Nếu nói ở góc độ tuân thủ pháp luật thì cứ thế thực hiện, nhưng đối với nhiều nội dung Luật đã quy định song trên thực tế không thể dùng mệnh lệnh để thực thi mà phải chuyển hóa sang tuyên truyền, vận động? rất nhiều doanh nghiệp đã hoạt động nhiều tháng, thậm chí là nhiều năm nhưng vẫn né tránh, trì hoãn và không tạo điều kiện cho người lao động thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn tại doanh nghiệp. Một số chủ doanh nghiệp ngoài nhà nước cho rằng, khi thành lập công đoàn cơ sở thì doanh nghiệp sẽ phải trích kinh phí công đoàn theo luật định; công đoàn sẽ thực hiện các quyền kiểm tra, giám sát tại đơn vị, từ đó, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của họ. Thực tế cho thấy, việc vận động, thành lập công đoàn cơ sở tại doanh nghiệp thành công hay không chủ yếu là do chủ doanh nghiệp ủng hộ hay không ủng hộ. Nhiều doanh nghiệp có đủ điều kiện nhưng cố tình trì hoãn việc thành lập tổ chức công đoàn với các lý do khác nhau. Do vậy, việc thành lập tổ chức Công đoàn và phát triển đoàn viên trong các DN ngoài nhà nước vẫn đang là bài toán nan giải, gặp rất nhiều khó khăn, trở ngại trong công tác này.
Xác định công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở là nhiệm vụ hết sức quan trọng của tổ chức công đoàn nhằm tập hợp thu hút đoàn viên và xây dựng tổ chức. Chính vì thế, trong những năm qua, LĐLĐ tỉnh tập trung chỉ đạo các cấp công đoàn tiến hành nhiều giải pháp để tuyên truyền vận động và thành lập CĐCS. Nhất là sau khi Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành NQ- 08/TU ngày 13/3/2017 “về tăng cường xây dựng và nâng cao vai trò, hiệu quả hoạt động của tổ chức Đảng và các đoàn thể chính trị- xã hội trong các doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước trên địa bàn tỉnh đến năm 2020” thì việc thành lập tổ chức Công đoàn trong doanh nghiệp có nhiều thuận lợi hơn. Sau 4 năm thực hiện Nghị quyết 08 của Tỉnh ủy, kết quả phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở trong các năm đều vượt so với chỉ tiêu mà Ban Thường vụ Tỉnh ủy giao với tổng số thành lập 70 CĐCS , kết nạp 9.040 đoàn viên.
Một số giải pháp cụ thể trong vận động, tuyên truyền thành lập CĐCS.
Đối LĐLĐ tỉnh:
- Ban Thường vụ LĐLĐ tỉnh đã tổ chức Hội nghị triển khai, quán triệt Nghị quyết 08-NQ/TU và Kế hoạch số 50-KH/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, đến 100% cán bộ lãnh đạo các ban LĐLĐ tỉnh và các công đoàn cấp huyện, ngành trực thuộc.
- Xây dựng chương trình phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS; thành lập 3 tổ công tác do 03 đồng chí Phó chủ tịch LĐLĐ tỉnh làm tổ trưởng để kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn cho công đoàn cấp huyện, ngành theo địa bàn trong thực hiện Nghị quyết.
- Giao chỉ tiêu cụ thể về phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS cho các LĐLĐ huyện, TP, CĐ ngành từng năm; coi đây là chỉ tiêu cứng trong đánh giá xếp loại thi đua cuối năm.
- Đưa vào tiêu chí chi tiêu nội bộ về hỗ trợ kinh phí từ 2- 5 triệu đồng khi thành lập một CĐCS tùy theo số lượng kết nạp đoàn viên. Khen thưởng đột xuất cho những đơn vị vượt chỉ tiêu thành lập CĐCS.
- Chỉ đạo các cấp công đoàn tổ chức các hoạt động tại cơ sở với nhiều nội dung, hình thức phong phú, trong đó chú trọng việc huy động các nguồn lực chăm lo cho đoàn viên và người lao động một cách thiết thực; quan tâm các giải pháp xây dựng môi trường làm việc, quan hệ lao động ổn định trong doanh nghiệp, qua đó tạo niềm tin để các doanh nghiệp thấy được vai trò khi có tổ chức công đoàn.
- Coi trọng công tác bồi dưỡng nâng cao kỹ năng, phương pháp cho cán bộ công đoàn trong tiếp cận, giao tiếp ứng xử, giải quyết quan hệ lao động..., nhất là các doanh nghiệp có đông đoàn viên, công nhân lao động, các doanh nghiệp FDI.
- Trong các đợt tham gia đoàn thanh tra, kiểm tra của tỉnh tại các DN, đối với những DN chưa thành lập tổ chức Công đoàn, LĐLĐ đề nghị đoàn thanh tra đưa vào biên bản kết luận.
Đối LĐLĐ cấp huyện, ngành:
- LĐLĐ cấp huyện đã phối hợp với Ban Tổ chức, Ban Dân vận huyện ủy, thành ủy tham mưu BTV huyện ủy, thành ủy ban hành kế hoạch về thực hiện NQ 08 của Tỉnh ủy.
- Các LĐLĐ cấp huyện, ngành thường xuyên rà soát, nắm vững tình hình hoạt động, số lao động của các doanh nghiệp đóng trên địa bàn; phân loại và lập danh sách những đơn vị đủ điều kiện thành lập tổ chức Công đoàn.
- Tổ chức đoàn công tác đến doanh nghiệp vận động thành lập tổ chức công đoàn gồm Lãnh đạo chính quyền địa phương, các phòng ban chức năng, lãnh đạo UBND xã, thị trấn nơi doanh nghiệp đóng trụ sở nên DN sẽ bố trí thời gian làm việc với đoàn và hiệu quả buổi làm việc sẽ cao hơn.
- Sự dụng các biện pháp mềm tạo mối quan hệ, sự ủng hộ của người sử dụng lao động: Tổ chức thăm hỏi, chúc mừng DN nhân các ngày kỷ niệm thành lập doanh nghiệp, ngày Doanh nhân, điện thoại hỏi thăm tình hình sản xuất của doanh nghiệp, chúc mừng DN khi có những sự kiện, thành công trong sản xuất kinh doanh, chia sẻ khi họ gặp những khó khăn; mời giao lưu, gặp mặt….
- Tiếp cận, tổ chức các hoạt động để NLĐ hiểu về tổ chức công đoàn, thấy được lợi ích thiết thực khi ra nhập tổ chức công đoàn: thăm hỏi, tặng quà cho CNLĐ có hoàn cảnh khó khăn. Nắm thêm thông tin về đời sống, việc làm và thu nhập của công nhân, nhu cầu, nguyện vọng, trao đổi những hiểu biết của họ về tổ chức công đoàn, tuyên truyền để họ tự nguyện viết đơn xin gia nhập tổ chức công đoàn.
Những hạn chế, tồn tại và hướng tới tiếp tục thực hiện NQ08- NQ/ TU
Mặc dù kết quả thực hiện các chỉ tiêu giao hằng năm về thành lập CĐCS trong doanh nghiệp theo Nghị quyết 08- NQ/ TU đều vượt; Tuy nhiên, trong tổng số 1066 CĐCS toàn tỉnh, mới thành lập được 265 CĐCS trong khu vực sản xuất kinh doanh. Nếu so với tổng số doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh thì mới đạt tỷ lệ rất thấp :
- Theo báo cáo của tỉnh là 2665 doanh nghiệp đang hoạt động thì mới đạt 10%
- Theo khảo sát từ LĐLĐ các huyện, thành phố, công đoàn ngành với tổng số 1750 doanh nghiệp đang hoạt động có từ 5 lao động trở lên ở tất cả các loại hình thì mới đạt 15 %;
- Theo chỉ đạo của Tổng Liên đoàn Việt Nam ở doanh nghiệp có từ 25 lao động trở lên phải thành lập tổ chức công đoàn, thì trong tổng số 1750 doanh nghiệp có 230 doanh nghiệp có từ 25 lao động trở lên, trong đó mới thành lập được công đoàn cơ sở ở 120 doanh nghiệp/ 265 CĐCS DN; như vậy mới chỉ đạt khoảng 50% theo yêu cầu.
Trong thời gian tới, để tiếp tục thực hiện Nghị quyết 08- NQ/ TU và chỉ đạo của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam về công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở (nhất là đối với những nơi có từ 25 lao động trở lên); nâng cao vai trò, hiệu quả hoạt động của công đoàn cơ sở trong các doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước trên địa bàn tỉnh đạt kết quả cao hơn. Nhất là việc tuyên truyền, vận động thành lập tổ chức công đoàn trong doanh nghiệp được tiến hành trong điều kiện có sự cạnh tranh ra đời của tổ chức đại diện cho người lao động có hiệu lực từ 01/01/2021 theo Bộ luật lao động sửa đổi năm 2019 để thực hiện các cam kết quốc tế trong các hiệp định thương mại tự do, các công ước quốc tế về tiêu chuẩn lao động. Bộ luật Lao động sửa đổi năm 2019 có 01 chương riêng về “Tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở” (Chương 13). Theo đó, tổ chức đại diện người lao động được hình thành dựa trên cơ sở sự tự nguyện của những người lao động trong cùng một đơn vị sử dụng lao động, sự tự nguyện này được hiểu là sự tự do ý chí của người lao động khi tham gia, thành lập hoặc gia nhập tổ chức đại diện người lao động. Hoạt động của tổ chức đại diện người lao động phải nhằm mục đích bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Đây là chức năng chủ yếu của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở. Tổ chức đại diện người lao động thực hiện chức năng bảo vệ người lao động thông qua con đường chủ yếu là thương lượng tập thể, bên cạnh đó có thể sử dụng các hình thức nếu được pháp luật cho phép hoặc thừa nhận. Đặt ra vai trò và trách nhiệm của tổ chức công đoàn Việt Nam cần phải đủ mạnh, tiếp tục có nhiều đổi mới trong hoạt động thiết thực và hình thức tập hợp thu hút đoàn viên ngày càng tốt hơn.
Các cấp công đoàn tiếp tục phải đẩy mạnh công tác phối hợp và sử dụng đồng bộ các giải pháp một cách linh hoạt trong tiếp cận, gặp gỡ, trao đổi, tuyên truyền, trong đó coi trọng việc tổ chức các hoạt động chăm lo, tham gia giải quyết kịp thời những nguyện vọng, nhu cầu hợp pháp, chính đáng của người lao động trong điều kiện sản xuất kinh doanh, khả năng đáp ứng của doanh nghiệp có thể thực hiện được, nhất là ở những doanh nghiệp đã có tổ chức công đoàn để tạo sự lan tỏa, để bản thân người sử dụng lao động, người lao động thấy được vai trò cần thiết khi có tổ chức công đoàn góp phần vào sự ổn định và phát triển của doanh nghiệp thì việc thành lập công đoàn cơ sở mới có tính khả thi cao.
Đồng thời rất cần sự vào cuộc trách nhiệm hơn trong lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp; sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan tham mưu thực hiện Nghị quyết 08- NQ/ TU; các ngành chức năng trong thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật lao động và Luật công đoàn; sớm ban hành quy định của tỉnh về hỗ trợ kinh phí cho các đoàn thể khi thành lập tổ chức chính trị- xã hội trong doanh nghiệp; hỗ trợ kinh phí để tổ chức công đoàn tổ chức các hoạt động chăm lo cho người lao động góp phần xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam không ngừng lớn mạnh dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam./.
( Mai Thủy)
