Nhân ngày Gia đình Việt Nam - Suy nghĩ về bài thơ “Hai chị em” của tác giả Vương Trọng
Đã có một thời, bài thơ ”Hai chị em” của tác giả Vương Trọng được dán ở nhiều căn phòng xử án, nó như tiếng chuông cảnh tỉnh cho các bậc cha mẹ trước khi đi đến một quyết định cuối cùng cho cuộc hôn nhân của họ - ly hôn! Dù đã đọc rất nhiều lần bài thơ trong mỗi buổi nói chuyện chuyên đề nhưng tôi vẫn nghẹn lòng mỗi khi đọc lại.
Nín đi em, Bố Mẹ bận ra toà!
Chị lên bảy dỗ em trai ba tuổi
Thằng bé khóc bụng chưa quen chịu đói
Hai bàn tay xé áo chị đòi cơm.
4 câu thơ đầu tác giả đưa ta đến một hình ảnh hai đứa trẻ thơ: Đứa chị lên bảy dỗ đứa em ba tuổi khóc vì đói bụng, bố mẹ chúng chẳng kịp nấu cho chúng một bữa sáng vì còn mải ra tòa phân giải. Chao ôi! Liệu họ có đau lòng không khi nhìn cảnh đứa ba tuổi “xé áo chị đòi cơm”, những đứa con đứt ruột đẻ ra, mong ngóng, chăm bẵm ngày đêm vất vả, để rồi chỉ vì lo giải quyết chuyện của người lớn mà họ đã không kịp lo cho chúng một bữa ăn! Cảnh bố mẹ chúng ra khỏi nhà cũng rất khác mọi hôm, lẻ loi, lặng lẽ:
Bố mẹ đi từ sáng, khác mọi hôm
Không nấu nướng và không hề trò chuyện
Hai bóng nhỏ hai đầu ngõ hẻm
Cùng một đường sao chẳng thể chờ nhau?
Họ để mặc con trẻ kêu khóc, tự xoay sở với nhau, chúng làm sao lo nổi ở cái tuổi ngây dại này? Vậy nên tâm hồn con trẻ thật vô tư, không hề biết trách móc, ca thán, đứa chị chỉ biết vỗ về an ủi đứa em.
Biết lấy gì dỗ cho em nín đâu
Ngoài hai tiếng ra toà vừa nghe nói
Chắc nó nghĩ như ra đồng, ra bãi
Sớm muộn chi rồi bố mẹ cũng về.
Chúng làm sao hiểu nổi nghĩa của hai tiếng “ra tòa” là gì? trong suy nghĩ ngây thơ của chúng vẫn cho rằng bố mẹ đi rồi lại trở về bên nhau trong khung cảnh thật ấm cúng tình thân của cha mẹ, để rồi
Mẹ bế em âu yếm, vuốt ve
Bố xách nước khi mẹ vừa nhóm bếp
Nó sung sướng vào ra tíu tít
Rồi quây quần, nồi cơm mở vung ra!
Chỉ mấy câu thơ thôi tác giả cho ta thấy một bức tranh của cảnh chia đàn xẻ nghé, đau đớn bởi sự chia lìa của tình vợ chồng, tình mẫu tử, tình chị em.
Nó biết đâu bố mẹ nó ra toà
Đối mặt nhau, đối mặt cùng pháp lý
Chẳng phải chỗ năm xưa đi đăng ký
Chẳng phải lời dịu ngọt tháng ngày xa.
Nó biết đâu Bố Mẹ nó ra toà
Là cầm cưa xẻ ngang tình đoàn tụ
Đứa còn Mẹ thì thôi, không còn Bố
Hai chị em rồi sẽ mất nhau…
Trong cuộc sống gia đình tránh sao khỏi những khó khăn, những bất đồng, những cãi vã. Nhưng nếu những người làm cha, làm mẹ hãy biết hạn chế bớt “cái tôi”, biết điều chỉnh và biết bằng lòng với những gì mình đã cố gắng thì gia đình sẽ bình yên hơn. Liệu họ có biết đằng sau mỗi cuộc chia tay kết cục sẽ là gì? Phía sau những cuộc xung đột của mẹ cha là những cái giật mình trong giấc ngủ con thơ! Phía sau những cuộc chia ly là nước mắt và cả sự thù hận trong lòng con trẻ! Vậy thì, hỡi những người đã là cha là mẹ hãy cân nhắc được mất trước khi đi đến quyết định cuối cùng cho một cuộc hôn nhân.
Nín đi em! Em khản giọng khóc gào
Chị mếu máo, đầm đìa nước mắt
Những bố mẹ bên bờ chia cắt
Phút giây thôi, hãy nghe tiếng con mình!
Một bài thơ hay, cảm động và xót xa. Cho dù ở bất cứ thời điểm nào, vấn đề gia đình vẫn luôn được đặt ra, cần phải quan tâm, coi trọng bởi nó là nền tảng của xã hội, nhất là trong cuộc sống thời hiện tại, những tác động xấu của cơ chế thị trường, của hội nhập, mở cửa đang hàng ngày, hàng giờ tác động đến mỗi người, làm cho mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình ngày càng trở nên xa cách và lỏng lẻo; khi mà sự hiếu nghĩa, thủy chung bị giảm sút, nhu cầu đòi hỏi cho cá nhân ngày càng cao thì nguy cơ nền móng gia đình bị phá vỡ ngày càng lớn. Đôi khi chỉ cần một chút khoan dung, một chút nhường nhịn và một chút am hiểu tâm lý vợ chồng thì mọi việc phức tạp sẽ được hóa giải; quan trọng nhất đối với mỗi người là hãy biết bằng lòng với những gì mình đang có bằng sự cố gắng nỗ lực của mình và người thân của mình; khả năng của mình đến đâu thì hãy đón nhận đến thế, có như vậy mới thấy lòng thanh thản và có như vậy hạnh phúc mới mỉm cười, tôi đã từng đọc ở đâu đó một chân lý “Hạnh phúc không tùy thuộc vào hoàn cảnh mà tùy thuộc vào thái độ sống của bạn. Nếu bạn không tìm thấy hạnh phúc ngay trong chính bản thân mình thì sẽ không thể tìm thấy được ở nơi nào khác”.
Mỗi lần đọc lại bài thơ, đọc những con số ngày càng tăng của các vụ ly hôn, mới thấy được Đảng, Nhà nước ta ban hành những chủ trương về xây dựng gia đình, lấy ngày 28-6 hằng năm là ngày Gia đình Việt Nam có ý nghĩa biết bao. Bắt đầu từ năm 2012, Liên hợp quốc đã chọn ngày 20.3 hằng năm là “Ngày quốc tế hạnh phúc” nhằm nâng cao nhận thức của toàn nhân loại trong việc công nhận hạnh phúc là một chỉ tiêu phát triển toàn cầu.
Hạnh phúc là đích đến trong cuộc đời của mỗi con người. Dù là bất kỳ ai cũng khao khát mình được sống hạnh phúc. Mục đích thì rõ ràng là vậy song có rất nhiều quan điểm tranh luận hạnh phúc là gì? Làm thế nào để có được hạnh phúc? Đừng nghĩ rằng hạnh phúc là cái gì cao xa mà hãy nghĩ đơn giản rằng, hạnh phúc là cái làm cho mình luôn thấy nhẹ lòng, là niềm vui nhẹ nhàng khi sống bên người thân, bè bạn, đồng nghiệp; chứ hạnh phúc không hẳn là cứ phải có cuộc sống cao sang, thật nhiều tiền và thật nhiều thứ. Gia đình vẫn luôn là bến đỗ bình an nhất cho mỗi người khi trở về, nơi cho ta cảm giác được yêu thương, được tôn trọng, được an ủi, sẻ chia và cả trách hờn. Vì vậy, mỗi chúng ta cần có trách nhiệm hơn với bản thân và với các thành viên trong gia đình từ việc sinh hoạt, nghỉ ngơi, vui chơi, giao tiếp và ứng xử để gìn giữ và làm đẹp thêm truyền thống gia đình Việt Nam, bởi cội nguồn của văn hóa Việt Nam đều bắt nguồn từ văn hóa gia đình, gia đình ổn định và phát triển sẽ tạo cho mỗi người sức mạnh về ý chí và hành động, là hành trang cho mỗi người tự tin vững bước trong cuộc sống. Xin mượn câu nói của Thi hào J.W. Goethe để kết thúc bài viết “Dù là vua chúa hay dân cày, kẻ nào tìm thấy sự bình an trong gia đình, kẻ ấy là người sung sướng nhất”.
Lê Mai
